A special article for YOU
Nội dung
Steroid dạng tiêm cần phải sử dụng đường tiêm bắp thịt sâu.
Có 2 vị trí có thể tiêm bắp an toàn dành cho người không phải nhân viên y tế là mặt trước ngoài đùi và vùng trên ngoài của mông.
Các nguy cơ có thể gặp phải khi tiêm bắp không đúng cách
- Nhiễm trùng, áp xe, xơ hóa cơ khi tiêm không đảm bảo vô trùng hoặc sử dụng lại bơm kim tiêm đã dùng.
- Lây bệnh của người khác khi sử dụng 1 bơm kim tiêm cho nhiều người (như nhiễm HIV, Viêm gan B, Viêm gan C...)
- Liệt thần kinh dẫn tới không vận động được. Tai biến này xảy ra khi bạn chích vào trúng thần kinh khi tiêm. Ở mông, khi chích vào thần kinh ngồi sẽ gây liệt 1 chân, khiến bạn không thể đi lại được.
- Thuyên tắc phổi dẫn tới tử vong do bạn chích thuốc trúng vào mạch máu. Thuốc sẽ theo mạch máu đi khắp cơ thể, và khi nó tới cơ quan nào sẽ gây thuyên tắc ở đó. Ví dụ, nếu thuốc đi tới phổi sẽ gây thuyên tắc phổi; nếu thuốc đi tới thận sẽ gây tắc mạch thận... Thuyên tắc ở nhưng cơ quan trọng yếu như phổi hay thận... sẽ khiến bạn tử vong.
- Sốc thuốc. Đây là tình trạng nguy hiểm tới tính mạng. Vì thuốc là dị vât. Khi đi vào cơ thể, cơ thể chúng ta có thể chống lại chúng và khi đó sẽ gây ra tình trạng sốc phản vệ. Tình trạng này đặc trưng bởi các biểu hiện như khó thở, mạch nhanh, tụt huyết áp, ngất xỉu, nổi mày đay, tím tái... và tử vong khi không được cấp cứu kịp thời.
Lời khuyên:
Tiêm là một việc nguy hiểm và nên được thực hiện tại cơ sở y tế để có thể xử lý kịp thời khi có biến chứng xảy ra. Tuy vậy, nếu vì bất cứ lý do gì bạn không thể tiêm được tại cơ sở y tế, bạn có thể tự tiêm được nhưng phải đảm bảo là đã có đủ sự hiểu biết về hành động này để đảm bảo an toàn cho chính bản thân bạn.Có 2 điểm quan trọng nhất đảm bảo an toàn cho việc tiêm thuốc. Thứ 1, tiêm đúng vùng an toàn, thứ 2, phải đảm bảo vô trùng. Tất nhiên khi làm đủ 2 điều trên, bạn vẫn chưa an toàn tuyết đối vì khả năng sốc thuốc vẫn có thể xảy ra vì điều này rất khó tiên đoán, nhưng đó là tất cả những điều bạn có thể tự làm để khiến cho việc tự tiêm thuốc trở nên an toàn hơn.
1. Vùng tiêm MÔNG an toàn: vùng 1/4 trên ngoài của mông.
Chia mông bằng 2 đường thẳng giữa mông ngang và dọc thì góc phần tư trên - ngoài sẽ là vùng tiêm mông an toàn. Vùng này không có thần kinh và mạch máu lớn của mông. Bạn có thể tiêm một cách an toàn ở đây
 |
| Vùng tiêm mông an toàn được xác định bằng cách chia mông thành 4 phần bởi 2 đường thẳng giữa mông. Vùng tiêm an toàn là góc trên ngoài (vùng tô màu xanh) |
 |
| Cũng có thể xác định vùng tiêm mông an toàn bằng cách để lòng bàn tay của bạn ở mấu chuyển lớn xương đùi, ngón trỏ hướng về gai chậu trước trên, khi đó góc giữa ngón trỏ và ngón 3 sẽ là vùng tiêm mông an toàn |
 |
| Vùng tiêm mông an toàn |
2.Vùng tiêm Đùi an toàn: mặt trước ngoài của đùi
 |
| Vùng tiêm đùi an toàn. Chia mặt trước dọc đùi và ngang thành 3 phần bằng nhau thì vùng ở giữa trước ngoài đùi là vùng tiêm đùi an toàn |
3. Kỹ thuật tiêm phải đảm bảo vô trùng.
4. Khi tự tiêm, tiêm vùng đùi sẽ an toàn hơn tiêm mông. Tuy vậy tiêm vùng đùi sẽ đau hơn nhiều so với tiêm mông.
5. Cần phải thay đổi vị trí mỗi lần tiêm. Ví dụ lần này tiêm bên mông/đùi bên phải thì lần sau chuyển sang bên trái và tiếp tục như vậy. Lí do là vì tiêm bắp nhiều lần 1 chỗ có thể gây viêm và áp xe chỗ tiêm.
6. Để giảm đau chỗ tiêm, bạn có thể sử dụng thuốc tê bôi tại chỗ EMLA 5%, bôi 1 lớp dày 15-20 phút trước khi tiêm thuốc (EMLA mua ở hiệu thuốc gần các bệnh viện lớn, ở TP.HCM có thể mua ở các nhà thuốc quanh Chợ Rẫy). Trước khi tiêm thuốc phải làm sạch EMLA và sát trùng vị trí tiêm.
7. Hiểu về thuốc và liều lượng bạn cần tiêm.
8. Nếu bạn cảm thấy không ổn khi tiêm thì bạn nên tới bệnh viện ngay lập tức. Tính mạng quan trọng hơn tất cả.
9. Liều thuốc tiêm bắp 1 lần tại 1 vị trí chấp nhận được trong khoảng 1-5ml.
Chuẩn bị tiêm thuốc:
+ 1 Ống chích vô trùng 1ml, 3ml hoặc 5ml... tùy theo liều lượng thuốc bạn cần tiêm. Kim tiêm phù hợp là kim cỡ 25G. Thường ống chích 5ml (5cc) đi kèm với kim tiêm màu xanh là kim 25G. Bạn có thể xem thông tin kim đi kèm ở bên ngoài vỏ bọc ống tiêm. Ống chích 1ml thường đi kèm với kim 26G và chiều dài của kim sẽ không đủ để tiêm được vào bắp thịt bên bạn cần phải sử dụng kim 25G rời hoặc lấy kim 25G từ ống chích 5cc.+ 1 Kim 18G để rút thuốc
+ 5 Miếng pad cồn
+ Băng keo cá nhân (nếu bạn bị bệnh rối loạn đông máu như chảy máu kéo dài, bệnh ưa chảy máu...)
+ Thuốc cần tiêm
Cách tiêm thuốc
Bước 1: Rửa tay bằng xà phòng trong ít nhất 20 giâyBước 2: Lấy thuốc
Xé bỏ bao kim tiêm. Mở nắp kim loại bảo vệ miệng lọ thuốc. Lấy 1 miếng pad cồn lau sạch miệng lọ thuốc. Gắn kim 18 vào ống tiêm. Mở nắp kim, không đụng bất cứ gì vào đầu kim và vị trí miệng lọ thuốc đã sát trùng. Đâm kim vào lọ thuốc, rút ra 1 lượng thuốc phù hợp với liều dùng của bạn. Đậy nắp kim. Thay kim 18G bằng kim 25G đi kèm ống chích. Bạn cũng có thể dùng kim 25G để rút thuốc nhưng khi đó đâm kim qua nắp cao su sẽ khiến cho kim bị tù tiêm sẽ gây đau và tăng nguy cơ nhiễm trùng.
Bước 3: Sát trùng thật kỹ vùng sẽ tiêm (mông hoặc đùi) rộng ra xung quanh.
Bước 4: Tiêm thuốc. Mở nắp kim. Dùng tay không thuận kéo căng da theo 1 hướng cách vị trí sẽ tiêm khoảng 3cm, tránh đụng tay vào vùng sẽ tiêm vì sẽ gây nhiễm trùng. Để kim vuông góc với da. Đâm kim nhanh qua da, rút thử pít tông, nếu không có máu đi ra thì tiến hành tiêm thuốc. Tiêm một cách từ từ. Nếu rút pít tông ra mà có máu chảy ra thì rút kim ra và tiêm ở vị trí bên cạnh. Rút kim ra sau khi tiêm thuốc xong. Rồi thả tay kéo da ra.
Động tác kéo da khi tiêm nhằm giảm đau và tránh dò gỉ thuốc vào mô dưới da.
Bước 5: Đè 1 miếng pad cồn vào điểm tiêm với 1 lực vừa phải. Không day hay mát xa chỗ tiêm vì khi day hay mát xa sẽ làm tổn thương và gây kích ứng mô nhiều hơn, mát xa sẽ ép thuốc đi vào mô dưới da làm mất tác dụng của thuốc hoặc gây kích ứng. Nếu chảy máu đè ép 1-2 phút máu sẽ cầm.
Sát trùng lại và hoàn thành việc tiêm. Nếu còn chảy máu thì dán băng keo cá nhân lên vết tiêm.
Nằm nghỉ ngơi 1 chút nếu đau chỗ tiêm.
Theo dõi sau khi tiêm xong:
Chủ yếu theo dõi phản ứng của cơ thể với thuốc. Khi có một trong các dấu hiệu sau bạn nên đi tới bệnh viện gần nhất ngay lập tức.- Nổi mề đay, bản đỏ ở bất kỳ vùng nào trên cơ thể
- Ngứa toàn thân
- Tê lưỡi
- Yếu tay chân
- Khó thở
- Ngất xỉu
- Tụt huyết áp
Phụ lục:
 |
| Bơm tiêm 5ml và kim tiêm 25G đi kèm |
 |
| Kim rút thuốc 18G |
 |
| Pad cồn (Alcohol pads) |
 |
| EMLA 5% |
4 comments